Maar eerlijk is eerlijk : de stap lijkt groot. Welke opleiding moet je volgen ? Hoe lang duurt dat ? En hoe zit het met inkomen tijdens je studie ? Toen ik zelf wat research deed, kwam ik op allerlei sites terecht, van landelijke opleidingscentra tot lokale hogescholen. Op https://citescolairealainborne.fr vond ik bijvoorbeeld een duidelijk overzicht van opleidingen, al is dat gericht op Frankrijk – maar toch handig om te vergelijken met wat hier mogelijk is.

Je startpunt : wat heb je al in huis ?

Voordat je je meteen inschrijft voor een lerarenopleiding, check eerst wat je achtergrond is. Heb je al een hbo- of wo-diploma ? Dan kun je vaak instromen in een verkort traject. Heb je geen diploma in de richting onderwijs, maar wél werkervaring in bijvoorbeeld communicatie, techniek of zorg ? Dan is er soms een zij-instroomtraject mogelijk. Serieus, het scheelt je soms járen studeren als je dit goed uitzoekt.

Populaire routes in 2025

• Lerarenopleiding (Pabo) – Voor wie in het basisonderwijs wil werken. Duur : meestal 4 jaar, maar verkort kan in 2 à 3 jaar.
• Zij-instroomprogramma’s – Je werkt al op school terwijl je je bevoegdheid haalt. Ideaal als je niet terug fulltime de schoolbanken in wilt.
• Educatieve master – Geschikt als je al een bachelordiploma hebt in een vakgebied en les wilt geven in het voortgezet onderwijs.

En geloof me, de keuzes zijn breed. In Groningen en Zwolle heb je hogescholen die flexibele trajecten aanbieden, soms zelfs in de avond of online. Een oud-collega van mij volgde bijvoorbeeld een hybride programma : drie dagen voor de klas, twee dagen studeren. Best pittig, maar ze was in twee jaar klaar.

Financiering : hoe houd je het betaalbaar ?

Hier struikelen veel mensen over. Want ja, studeren kost geld, en als je minder gaat werken, voel je dat direct. Gelukkig zijn er subsidies, zoals de lerarenbeurs, en in sommige gevallen betaalt de school waar je werkt (gedeeltelijk) je opleiding. Een vriendin van mij kreeg zelfs haar collegegeld terug én een laptop van haar toekomstige werkgever. Dat gaf net dat zetje om de stap te zetten.

Realiteit check : is lesgeven echt wat voor jou ?

Het klinkt misschien romantisch : kinderen inspireren, jonge mensen begeleiden. Maar er zitten ook pittige kanten aan. Denk aan volle klassen, administratie, en soms lastige ouders. Daarom raad ik altijd aan om eerst eens een dag mee te lopen. Vraag het aan een school in je buurt – de meeste staan er open voor. Je voelt binnen een paar uur of je er energie van krijgt… of juist niet.

Conclusie

Overstappen naar het onderwijs in 2025 is absoluut haalbaar, maar het vraagt voorbereiding. Kies een opleiding die past bij je situatie, check je financiële mogelijkheden, en proef alvast van het vak. Want als het klikt, geloof me : er is weinig zo mooi als elke dag met leerlingen werken en ze zien groeien. En ja, het kan je leven compleet veranderen – op de goede manier.

Zelf ben ik ooit op een open dag geweest van https://collegelamartinecremieu.fr – en ik moet zeggen : die school maakte indruk. Waarom ? Omdat het daar niet alleen ging over cijfers of regels, maar over het kind zelf. De sfeer, de docenten, de manier waarop ze ouders te woord staan… het voelde oprecht. Dat soort ervaring helpt je echt bij je keuze.

Wat wil je kind – en wat wil jij ?

Klinkt logisch, maar het wordt zelden echt besproken. Veel ouders kiezen onbewust voor de school waar zij zélf vroeger zaten. Of voor de populairste school in de buurt. Maar kijk eerst eens goed naar je kind. Is het iemand die structuur nodig heeft ? Of bloeit het juist op bij vrijheid en creativiteit ? Is het sociaal, verlegen, leergierig, snel afgeleid ? Als je dat scherp hebt, kun je gerichter kijken.

En ja, ook jij als ouder telt mee. Hoe ver wil je elke dag reizen ? Hoe belangrijk vind je communicatie met de school ? Durf dat gesprek met jezelf (en je kind) echt te voeren.

Let op deze 5 concrete criteria

1. Sfeer & cultuur : Loop de school binnen en voel : is dit een plek waar mijn kind zich veilig voelt ?
2. Onderwijsaanpak : Klassiek of vernieuwend ? Projectmatig of puur op cijfers ? Grote verschillen, grote impact.
3. Extra aanbod : Is er muziek, sport, techniek, tweetalig onderwijs, extra begeleiding ?
4. Schoolresultaten : Check de slagingspercentages, maar ook hoeveel leerlingen blijven zitten.
5. Communicatie & betrokkenheid : Word je als ouder serieus genomen ? Zijn er korte lijntjes met mentoren ?

Niet alles is zwart-wit. Een school met iets mindere cijfers kan toch dé plek zijn voor jouw kind. Het gaat om het totaalplaatje.

Gevaarlijke valkuilen (die je echt wilt vermijden)

Ik heb het zó vaak gezien : ouders die vallen voor prestige. Een gymnasium met een naam, maar een sfeer die totaal niet past. Of andersom : een kleine school die overgeslagen wordt omdat-ie niet “bekend genoeg” is. Laat je niet gek maken. Kijk niet alleen naar de buitenkant, maar praat met leerlingen en docenten. Wat zeggen zij echt ?

En nog iets : baseer je keuze niet puur op de schoolgids of website. Die zijn meestal glossy en vol beloftes. Niks mis mee, maar je hebt pas écht een gevoel bij een school als je er door de gangen loopt tijdens een gewone schooldag. Niet alleen op de open dag wanneer alles op z’n mooist is.

Tips die écht helpen bij je keuze

• Ga op verschillende tijdstippen kijken – ochtend, middag, open dag én gewone dag.
• Laat je kind meepraten, maar durf ook tegen te sturen als het nodig is.
• Praat met andere ouders uit je buurt – de eerlijke verhalen hoor je op het schoolplein.
• Kijk naar de route : 45 minuten fietsen klinkt nu haalbaar, maar is dat elke dag nog leuk ?
• Check de overstap naar het mbo/havo/vwo : hoe begeleidt de school daarin ?

En tot slot : vertrouw op je gevoel

Serieus, dit klinkt misschien wat vaag, maar je buikgevoel klopt vaak. Als je ergens binnenkomt en denkt : “Ja, dit klopt”, dan is dat waardevol. En als je ergens een knoop in je maag krijgt, ook al ziet alles er goed uit ? Luister daarnaar.

De juiste middelbare school kiezen voor je kind is niet makkelijk. Maar met de juiste vragen, een beetje onderzoek en wat vertrouwen in jezelf – kom je er echt wel uit.

Succes met kiezen. En onthoud : geen school is perfect, maar wel goed genoeg voor jouw kind.

Als je midden in een huizenzoektocht zit, of je hebt de sleutel al in handen, dan is dit echt een tip van goud : denk aan de school voor je gaat verhuizen. Ja, echt. Want als je pas achteraf ontdekt dat de dichtstbijzijnde school vol zit of totaal niet past bij jouw kind… tsja, dan zit je ermee. En als je wat avontuurlijker ingesteld bent – denk : alternatieve scholen, reizen of zelfs emigratie – dan kun je ook inspiratie halen uit projecten zoals www.ecole-autour-du-monde.fr, waar gezinnen hun ervaringen delen over leren onderweg.

Check waar je kind staat – en wat het nodig heeft

Niet elk kind beleeft een verhuizing hetzelfde. Leeftijd speelt een grote rol. Een zesjarige is vaak nieuwsgierig en open, maar een puber van dertien ? Die zit vaak net lekker in z’n ritme, met z’n vrienden, z’n vertrouwde schoolplein. Dat doorbreek je niet zomaar.

Wat bij ons goed werkte (thanks aan de schooldirectrice in Zuidlaren die dit tipte !): praat echt met je kind. Niet gewoon zeggen “het komt wel goed”, maar écht luisteren. Laat ze vragen stellen. Zelfs rare dingen als : “Hebben ze daar ook fristi op school ?” (geen grap).

En kijk ook goed naar hun schoolniveau. Heeft je kind moeite met taal ? Of juist extra uitdaging nodig in rekenen ? Sommige basisscholen bieden net dat beetje meer – maar dan moet je wel weten waar je op moet letten.

Kijk naar scholen vóór je je verhuisdozen pakt

Grote fout die veel mensen maken ? Eerst een huis kopen, en dan pas naar scholen kijken. En dan ontdekken dat de school in de buurt een wachtlijst heeft tot volgend jaar. Auw.

Dus : oriënteer je. Zoek uit welke scholen in de buurt zitten, bel ze op, vraag of er plek is. Veel basisscholen in bijvoorbeeld Drenthe of rond Groningen hebben een heel eigen aanpak – denk aan buitenonderwijs, thematisch leren of kleine klassen. En dat maakt echt uit voor de manier waarop je kind zich straks thuis voelt op school.

Vergeet de administratie niet (en de wachttijden…)

Denk je : even online aanmelden en klaar ? Nou… niet altijd. Zeker niet als je uit een andere gemeente komt. Of uit het buitenland. Of als je kind nog geen Nederlands spreekt – dan krijg je soms te maken met schakelklassen of aparte integratieprogramma’s.

In Nederland begin je meestal met een kennismakingsgesprek met de schooldirecteur. Daarna hoor je of je kind geplaatst kan worden. Dat duurt soms even. Dus wacht niet tot augustus als je in september wil starten. Begin op tijd – je zult jezelf later bedanken.

Het allerbelangrijkste ? Geef ze houvast

Verhuizen, nieuwe school, misschien zelfs een nieuwe taal… da’s veel. Kinderen hebben dan behoefte aan duidelijkheid. Simpele dingen kunnen al helpen : samen het schoolgebouw bekijken, het schoolplein verkennen, het loop- of fietsroute oefenen.

En geef ze ruimte om te wennen. De één voelt zich na drie dagen thuis, de ander heeft drie maanden nodig. Allebei oké. Beloon de kleine stapjes. “Je wist vandaag de naam van je juf ? Toppie !” – het klinkt klein, maar het doet zoveel.

Even op een rijtje

Verhuizen met kinderen ? Het is pittig, maar het kan ook een kans zijn. Een nieuwe start, nieuwe vrienden, een frisse omgeving. Als je hun schooltijd goed voorbereidt, neem je al de helft van de stress weg. Geef jezelf en je kind de tijd om te landen. En wie weet zegt je zoon of dochter straks : “Eigenlijk was het best leuk, die verhuizing.” Dan weet je : missie geslaagd.

De top 5 korte opleidingen waarmee je écht snel een baan vindt

Misschien vraag je je af of korte opleidingen wel serieus worden genomen door werkgevers. Nou, eerlijk gezegd : dat verbaasde mij dus ook. Maar toen ik eens goed keek naar de cijfers, werd het duidelijk : met bepaalde korte opleidingen zit je juist perfect op de arbeidsmarkt. Denk aan sectoren zoals ICT, zorg of logistiek, waar ze mensen tekortkomen. Op websites zoals https://www.vitonjob.com vind je trouwens ook makkelijk vacatures die aansluiten op deze opleidingen. Maar goed, welke opleidingen zijn nu écht interessant ?

1. Cursus Webdeveloper : codeer je weg naar werk

Een opleiding webdeveloper is écht iets waar je snel resultaat van ziet. Binnen een paar maanden leer je HTML, CSS en JavaScript, en geloof me, daarmee kun je echt al iets bouwen. Laatst sprak ik nog iemand die na zo’n korte cursus meteen werd aangenomen bij een leuk bedrijf in Amsterdam. Niet slecht toch ?

2. Zorgopleiding helpende zorg en welzijn

De zorg zit te springen om mensen, en dat merk je meteen als je eenmaal binnen bent. Een korte opleiding van ongeveer 6 maanden tot helpende zorg en welzijn biedt direct werkperspectief. En het mooiste is : je kunt gelijk ervaring opdoen. Misschien twijfel je nog of de zorg wel iets voor jou is, maar als je van mensen houdt en graag iets wil betekenen, is het zeker de moeite waard. Vind ik tenminste !

3. Logistiek medewerker : in 3 maanden aan de slag

Als logistiek medewerker ben je verzekerd van een baan, helemaal nu online shoppen booming is. In ongeveer drie maanden leer je hoe je efficiënt een magazijn runt, bestellingen verwerkt en verzendingen regelt. Bovendien, eerlijk is eerlijk, de salarissen in de logistiek zijn verrassend goed. Daar word je toch enthousiast van ?

4. Digitale marketing : snel en gewild

Iedereen wil tegenwoordig zichtbaar zijn online. En bedrijven zoeken massaal naar digitale marketeers. Met een korte cursus van 3 tot 6 maanden kun je al leren hoe social media werkt, hoe je online campagnes opzet, en hoe je websites beter vindbaar maakt op Google. Een vriendin van mij haalde zo’n certificaat en vond binnen een maand (!) een baan bij een tof marketingbureau in Utrecht. Dat zegt genoeg, toch ?

5. Beveiligingsmedewerker : snel beginnen, snel verdienen

Deze korte opleiding duurt maar enkele weken en wordt vaak zelfs volledig vergoed. Ideaal als je direct wil starten en snel salaris wil ontvangen. Wat ik hier persoonlijk fijn aan vind, is de duidelijkheid : je weet precies wat je moet doen, en het werk is praktisch. Zeker als je een doener bent, past dit goed bij je.

Hoe kies je de opleiding die het beste bij jou past ?

Nu vraag je je misschien af : ja leuk allemaal, maar hoe weet ik welke opleiding ik moet kiezen ? Dat snap ik. Mijn advies : kijk naar wat je interesseert, waar je goed in bent én vooral waar de banen zijn. Wees ook eerlijk tegen jezelf : wil je écht iets nieuws leren, of wil je vooral snel aan het werk ? Beide is prima, maar het bepaalt wel je keuze.

Als laatste tip zou ik zeggen : praat met mensen die de opleiding al gevolgd hebben. Dat geeft meestal het beste beeld van wat je kunt verwachten. En vergeet niet : korte opleidingen zijn er juist om jou snel verder te helpen. Ga ervoor !

Het probleem is vaak dat we als ouders soms te veel vanuit onze eigen ervaring redeneren. Maar laten we eerlijk zijn : de wereld verandert razendsnel en wat vroeger werkte, is vandaag niet per se meer relevant. Neem bijvoorbeeld de opleidingen bij hogescholen en universiteiten. Wist je dat er tegenwoordig ontzettend praktische studies bestaan die direct aansluiten bij wat bedrijven zoeken ? Laatst zag ik een interessante optie voorbij komen op https://www.esgcf.fr, een Franse business school die opleidingen aanbiedt waarbij studenten meteen ervaring opdoen in echte bedrijven. Echt een aanrader om eens te bekijken als je kind interesse heeft in economie of management !

Laat je kind zelf ontdekken (maar blijf dichtbij)

Wat ik persoonlijk heb geleerd – en ja, dat was een beetje vallen en opstaan – is dat je kind zelf moet ontdekken wat hij of zij écht leuk vindt. Dat betekent niet dat je niks hoeft te doen. Integendeel ! Stel regelmatig open vragen : wat vind je interessant ? Waar droom je van ? Heb je misschien eens meegemaakt dat iets jou enthousiast maakte ? Geloof me, soms krijg je verrassende antwoorden. Toen mijn dochter aangaf dat ze psychologie leuk vond omdat ze “zo graag gesprekken met mensen voert”, was ik eerst verbaasd (dat had ze nooit verteld !). Maar het was precies dát soort gesprekken waardoor ze uiteindelijk duidelijker voor ogen kreeg welke richting ze wilde inslaan.

Praktische tips die écht werken

1. Bezoek open dagen (echt doen !)
Open dagen lijken soms wat oppervlakkig, maar persoonlijk vind ik het een van de beste manieren om te zien of een opleiding past bij je kind. Je voelt meteen de sfeer, ontmoet studenten, en eerlijk gezegd : het helpt vaak beter dan honderd websites.

2. Praat met studenten (en vooral ook met oud-studenten)
Vraag rechtstreeks hoe de opleiding beviel, welke beroepen ze nu uitoefenen, wat meeviel of juist tegenviel. Persoonlijke verhalen zijn zoveel waardevoller dan algemene foldertekstjes. Dat geeft pas echt inzicht.

3. Laat je kind een dagje meelopen
Serieus, dit kan een eyeopener zijn. Mijn dochter liep ooit een dag mee bij een studie communicatiewetenschappen. Haar conclusie na afloop ? “Leuke opleiding, maar ik zie mezelf dit echt geen vier jaar doen”. Dat was zó duidelijk, en die helderheid hadden we anders nooit gehad.

Wat als je kind blijft twijfelen ?

Twijfelen is trouwens hartstikke normaal. Misschien denk je soms : “Moeten we nu écht al beslissen ?”. Nou, niet per se. Er zijn ook mogelijkheden om eerst een tussenjaar te nemen of een korte cursus te volgen. Dat haalt soms net even de druk eraf en biedt extra ruimte om rustig na te denken.

Praat er openlijk over (ook als het lastig is)

Tot slot, blijf erover praten. Ook als het even moeilijk wordt, ook als jullie vastlopen. Je kind merkt heel goed wanneer je betrokken bent, en eerlijk gezegd : vaak helpt alleen het uitspreken van twijfels al enorm. En misschien kom je er zelfs achter dat het juist jouw eigen onzekerheid is die voor extra druk zorgt.

Kortom : volg je gevoel, blijf nieuwsgierig, en onthoud dat het maken van een studiekeuze niet alleen een beslissing is, maar vooral een avontuur dat je samen met je kind beleeft. Succes !

Goeie vraag. Maar meteen denk je : moet ik dan terug naar de universiteit ? Nog eens vier jaar blokken tussen 18-jarigen ? Gelukkig : nee, dat hoeft niet altijd. Er zijn echt andere routes. Slimme, haalbare, praktische routes. En in dit artikel neem ik je stap voor stap mee.

Kan je echt leraar worden zonder een universitaire opleiding ?

Ja. Absoluut. Zeker als je al werkervaring hebt, of een hbo-opleiding op zak. In Nederland zijn er verschillende zij-instroomtrajecten, verkorte opleidingen en alternatieve routes waarmee je zonder een standaard universitaire pabo-opleiding alsnog bevoegd docent kunt worden.

Let op : het hangt wel af van het type onderwijs waarin je wilt lesgeven. Basisschool, voortgezet onderwijs of mbo ? De eisen verschillen.

Optie 1: Zij-instroomtraject (voor mensen met hbo- of wo-diploma)

Dit is misschien wel de bekendste route. En hij werkt. Stel : je hebt een hbo-diploma communicatie, rechten, of techniek. En je wil lesgeven in het vak dat bij jouw expertise past ? Dan kun je via de zij-instroomroute binnen twee jaar je lesbevoegdheid halen.

Je werkt dan al direct op een school (je wordt dus betaald), en volgt tegelijk een verkort opleidingstraject via een hogeschool of universiteit. Ideaal voor mensen die liever leren in de praktijk dan weer vier jaar studeren.

Kleine kanttekening : je moet wel een geschiktheidstoets doen. En : er moet een school zijn die jou wil aannemen en begeleiden. Dus het is niet “gegarandeerd”, maar als je gemotiveerd bent en een goed profiel hebt, maak je echt kans.

Optie 2: Educatieve module (als je alleen een lesbevoegdheid wilt)

Wil je lesgeven in het voortgezet onderwijs (bijvoorbeeld Nederlands, wiskunde of biologie), en heb je al een relevante hbo- of wo-opleiding ? Dan kun je een educatieve module volgen. Dit is een kort programma (meestal een paar maanden), waarmee je een beperkte lesbevoegdheid krijgt.

Je mag dan lesgeven in de onderbouw, of in het mbo. Het is geen volledige eerstegraads bevoegdheid, maar wel een goede manier om snel in het onderwijs aan de slag te gaan.

Optie 3: Praktijkgericht lesgeven – mbo-docent worden

Heb je praktijkervaring in bijvoorbeeld techniek, zorg, of horeca ? Dan kun je overwegen om docent in het mbo te worden. In veel gevallen heb je alleen een pedagogisch didactisch getuigschrift (PDG) nodig – en niet opnieuw een volledige opleiding.

Het mooie is : veel ROC’s zoeken mensen met echte ervaring. Dus als je uit het vak komt, heb je voorsprong. Je volgt dan een parttime traject van ongeveer een jaar, terwijl je al werkt op school. En geloof me : dat jaar vliegt voorbij.

Optie 4: De pabo, maar dan in deeltijd of versneld

Oké, dit is technisch gezien “weer studeren” – maar het hoeft geen vier jaar voltijds universiteit te zijn. Er bestaan verkorte of deeltijd pabo-opleidingen voor mensen die al een diploma of ervaring hebben.

Bijvoorbeeld : de deeltijd-pabo van Hogeschool Utrecht of Inholland duurt vaak 2 tot 2,5 jaar, met veel praktijkcomponent. En het mooie : je kunt studiefinanciering krijgen of gebruik maken van subsidie, zoals de Lerarenbeurs.

Hoe kies je de juiste route ?

Goede vraag. Vraag jezelf dit af :

• Wil je in het basisonderwijs of voortgezet onderwijs werken ?
• Heb je al een hbo- of wo-diploma ?
• Wil je betaald werken terwijl je leert ?
• Heb je praktijkervaring die je kunt inzetten ?

Je hoeft het niet alleen te doen. Ga eens praten met een school in je buurt. Bel een lerarenopleiding. Of kijk op onderwijsloket.nl voor persoonlijk advies. Serieus, het helpt enorm om gewoon te bellen en vragen te stellen.

En qua financiering ?

Er zijn best wat opties. Denk aan :

• Lerarenbeurs – voor mensen die al in het onderwijs werken
• Subsidie zij-instroom – betaalt (deels) je opleiding en begeleiding
• DUO-leenmogelijkheden – als je een erkende opleiding volgt

Tip : sommige scholen betalen (een deel van) je opleiding als je daar werkt. Echt waar.

Laatste tip van iemand die het gedaan heeft ?

Persoonlijk ? Ik ken iemand die op haar 38ste de overstap maakte van marketing naar basisonderwijs. Ze zei : “De eerste weken waren pittig, maar ik heb nog nooit zo’n voldoening gehad in mijn werk.”

Dus : twijfel je ? Ga praten. Ga kijken. Onderwijs is niet altijd makkelijk, maar het is wél waardevol. En er zijn meer wegen dan je denkt.